Europese Commissie stelt nieuwe regels om greenwashing te verminderen

Deze week publiceerde de Europese Commissie het wetsvoorstel Green Claims. De Commissie wil dat het voor consumenten duidelijker wordt of een product duurzaam is geproduceerd. In het wetsvoorstel staat dat bedrijven en producenten hun claims moeten kunnen onderbouwen en daarover duidelijk moeten communiceren. Thuiswinkel.org onderschrijft het Europese initiatief op het onderbouwen van groene claims, dat tot doel heeft onterechte duurzaamheidsclaims aan banden te leggen. Wel moet het initiatief rekening houden met ruimte voor innovaties en andere initiatieven uit de sector. En het moet de mogelijkheid bieden om op toegankelijke wijze de consument te kunnen informeren over duurzaamheid.

Wat houdt de wet in?

Op dit moment zien consumenten en bedrijven door de bomen het bos niet meer als het gaat om de veelheid aan duurzaamheidskeurmerken over milieuprestaties van producten en bedrijven. In Europa zijn meer dan 200 duurzaamheidskeurmerken actief en wereldwijd meer dan 450, met meer dan 80 verschillende meetmethodes en onderwerpen. Het is voor consumenten een uitdaging om erachter te komen welke claims iets zeggen en welke niets. Daarnaast wijst onderzoek van de Europese Commissie in 2020 uit dat de verschillende duurzaamheidsclaims greenwashing in de hand werken. Greenwashing is het duurzamer voordoen dan je bent en zo een valse indruk achterlaten over de milieueffecten. Greenwashing misleidt consumenten.

Doel van het wetsvoorstel is greenwashing tegengaan door de onderbouwing van duurzaamheidsclaims te verplichten en door eisen te stellen aan de beschikbare informatie over het product. Door duidelijkere kaders wat betreft duurzaamheidsclaims kan gemakkelijker worden opgetreden tegen misleidende claims. Betrouwbare milieu-informatie zorgt ervoor dat consumenten een daadwerkelijk duurzame beslissing kunnen nemen.

En wat betekent dit voor e-commerce?

Het wetsvoorstel betreft een richtlijn en hangt nauw samen met andere Europese wetgeving:

• Empowering the Consumer in the green transition
• Ecodesign for Sustainable Products regulation

Met deze initiatieven wordt beoogd gezamenlijk een coherent beleidskader tot stand te brengen om de Unie te helpen duurzame goederen, diensten en bedrijfsmodellen tot norm te verheffen en consumptiepatronen in een duurzamere richting om te buigen. Het bedrijfsleven moet de ontwikkeling van dit voorstel nauwlettend in de gaten houden, aangezien de eisen die ermee worden opgelegd een aanzienlijke impact  hebben.

Het voorstel is van toepassing op alle retailers die communiceren over de duurzaamheid van hun product. Meer specifiek geldt het op “elke boodschap of voorstelling, met inbegrip van tekst, afbeeldingen, grafische of symbolische weergave (bv. etiketten, merknamen, bedrijfsnamen of productnamen), die stelt of impliceert dat een product of handelaar een positief of geen effect heeft op het milieu of minder schadelijk is voor het milieu dan andere producten of handelaren, respectievelijk zijn effect in de loop der tijd heeft verbeterd."

Hieronder staan belangrijke punten uit het wetsvoorstel:

• Producenten en retailers dienen dezelfde methodologie te gebruiken om de milieueffecten van producten en organisaties te beoordelen. Dit betreft de PEF-methode: “Product Environmental Footprint”. De Europese Commissie zal naar verwachting nog een lange lijst van aanvullende eisen toevoegen waaraan al bestaande of nieuwe methodes betreffende duurzaamheidsclaims moeten voldoen.
• Retailers dienen alleen duurzaamheidsclaims te doen die zijn onderbouwd met een goedgekeurde methode die voldoet aan specifieke criteria. De methode:
  • dient gebaseerd te zijn op algemeen erkend wetenschappelijk bewijs, geavanceerde technische kennis en rekening houdende met relevante internationale normen;
  • beoordeelt de milieu-impact gedurende de hele levenscyclus van het product;
  • houdt rekening met
    • de samenstelling van het product
    • de gebruikte materialen
    • de emissies van de processen en het gebruik van het product
    • de duurzaamheid, de repareerbaarheid en de aspecten aan het einde van de levensduur.
  • is toegankelijk voor derden die het willen gebruiken;
  • wordt regelmatig door een derde partij geëvalueerd betreffende de technische en wetenschappelijke vooruitgang en de ontwikkeling van internationale normen.
• Verder dienen de gegevens die worden gebruikt voor de onderbouwing van de vergelijkende bewering op een gelijkwaardige manier worden verkregen om hun vergelijkbaarheid te waarborgen.
• Ook dienen retailers de data/informatie beschikbaar te stellen waarop de duurzaamheidsclaim is gebaseerd.
• Daarnaast zal het voorstel nieuwe en strengere regels invoeren voor de handhaving ten aanzien van bedrijven die duurzaamheidsclaims indienen die niet aan de eisen voldoen.

Eerste reactie van Thuiswinkel.org

Thuiswinkel.org is voorstander van een sterke informatiepositie van de consument. Daarbij past een strenge controle op het maken van duurzaamheidsclaims door bedrijven. Dit maakt het mogelijk dat bedrijven zich daadwerkelijk kunnen onderscheiden in de markt door erover te communiceren. Wel zou communicatie over duurzaamheid behapbaar moeten zijn voor consument. Een belangrijk spanningsveld is dat nieuwe regelgeving het retailers moeilijker lijkt te maken om op een toegankelijke wijze te communiceren over duurzaamheid naar de consument. Thuiswinkel.org zet zich ervoor in dat het wetsvoorstel helderheid geeft over wat wel en niet mag.

Verdere proces

Het voorstel zal nog worden besproken in het Europees Parlement en de Europese Raad. Als de EU-landen en het Parlement het voorstel goedkeuren, wordt de wet in de EU van kracht. Het Europese proces duurt minstens een jaar. Thuiswinkel.org is betrokken in het proces en zal namens de Nederlandse E-commercesector reageren op het wetsvoorstel. Mocht je opmerkingen hebben hoe dit wetsvoorstel mogelijk uitwerkt voor jouw bedrijf, reageer vooral.