‘E-commercebedrijven moeten het voortouw nemen’

Het zal weinig lezers zijn ontgaan dat Thuiswinkel.org een nieuwe directeur heeft. Vier maanden geleden nam Marlene ten Ham het stokje over van Wijnand Jongen, die sinds de oprichting in 2000 de leiding had over de belangenvereniging. Uit haar eerste mediaoptredens kunnen we afleiden dat de organisatie aan de vooravond staat van een koerswijziging. ‘Bij het volwassen worden van deze sector wordt er ook meer naar je gekeken vanuit de politiek en de maatschappij. Wij moeten ervoor zorgen dat we op de troepen vooruitlopen.’

Marlene ten Ham heeft haar visie en verhaal paraat als we haar spreken in het Thuiswinkelkantoor in de bossen van Ede. ‘In de afgelopen twintig jaar zijn er veel goede dingen neergezet waarop we kunnen door ontwikkelen. Maar er liggen op het moment heel veel uitdagingen voor ons die nu een antwoord nodig hebben’, aldus Ten Ham. In wekelijkse pressure cooker-sessies spoort ze haar team aan om snel met ideeën te komen. ‘In de afgelopen twintig jaar is er heel veel neergezet. Het is nu van groot belang om te kijken waar onze meerwaarde ligt en een visie te formuleren op uitdagende toekomstige thema’s.’

Een eerlijk speelveld

De ervaring die ze opdeed als doorgewinterde lobbyist in Brussel, als directeur van Ecommerce Europe en als managing partner van een internationaal adviesbureau in Brussel, komt haar goed van pas. Ze heeft goed ontwikkelde voelsprieten voor wat speelt in politiek en maatschappij. Dat de sector de komende jaren alleen maar méér in de belangstelling komt te staan, lijdt volgens haar geen twijfel. ‘Wanneer een sector volwassen wordt, dan zie je dat de politiek zich daar meer mee gaat bemoeien. Het is altijd al een punt van aandacht geweest voor Thuiswinkel.org om zich in de politiek te bewegen en de juiste netwerken te onderhouden. Ik heb wel de ambitie om daarin een stap verder te gaan. E-commerce is een grote groeimarkt: we moeten zorgen dat het dat blijft en dat er een eerlijk speelveld wordt gecreëerd. Er is al veel gedaan, de aanpak van differentiatie in de wet- en regelgeving is altijd al een punt van aandacht voor ons geweest, maar dat zal met mijn komst zeker versterken.’ Volgens Ten Ham is het van belang om niet afwachtend te zijn tot de politiek zelf met regelgeving komt voor de sector, maar moeten we – dat wil zeggen Thuiswinkel.org – actief zelf aan de slag. ‘Je ziet dat de wet- en regelgevers vaak achterlopen op deze supersnelle sector. De innovatie en slagkracht van de e-commerce, de snelheid waarmee we nieuwe technologieën adopteren, dat is echt een ander verhaal dan wat de wet- en regelgevers gewend zijn. We willen vrijheid om te kunnen innoveren, om te ondernemen. Daarom moeten wij vooruitlopen op wat de thema’s worden waar de politiek iets mee wil doen, zodat we zelf nieuwe regels kunnen ontwerpen. Regelgeving die door de politiek wordt bedacht, in plaats van door de markt zelf, is nooit passend.’

Maatschappelijk debat

De eerder genoemde groeiende aandacht voor e-commerce komt niet alleen vanuit de politiek, maar met name ook steeds vaker vanuit de maatschappij, ziet Ten Ham. Ook op het maatschappelijk debat wil ze vooruitlopen. ‘Wat betekent een sustainable toekomst voor ons? De consument vraagt daar om, die wordt steeds gevoeliger voor aspecten als waar een product vandaan komt. We zijn ons steeds bewuster van wat we bijdragen aan het milieu. Daardoor vragen we ons ook vaker af of het houdbaar is, al dat verpakkingskarton en die busjes. Wij als belangenvereniging moeten begrijpen wat eraan komt, waarover het maatschappelijk debat ontstaat en de visie hebben wat onze rol als sector hierin moet zijn.' Wat die rol is, daar is ze stellig in. De sector is volwassen geworden en dient zich daarnaar te gedragen. Daar horen verantwoordelijkheden bij, ook als het gaat om duurzaamheid en goed werkgeverschap. E-commercebedrijven moeten het voortouw nemen, elkaar inspireren met goede voorbeelden, en naar buiten toe laten zien dat ze ermee bezig zijn. ‘Neem de ondernemer die mij laatst vertelde dat hij duizend arbeidsplaatsen wil creëren voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Dat is een mooi voorbeeld dat past bij onze innovatieve sector.’

Klaar voor volwassenheid

Er zijn natuurlijk ook minder ‘mooie’ voorbeelden, die naar buiten komen. Ten tijde van dit gesprek was net een artikel verschenen in de Volkskrant, over de structuur van aannemers, onderaannemers en onder-onderaannemers bij bedrijven als PostNL. ‘Het is nu aan ons als sector om na te denken over de maatschappelijke verantwoordelijkheid die wij hebben, of we vinden dat dit past bij goed werkgeverschap of niet. Ik zal niet zeggen “dit soort zaken”, want het is een ingewikkelde casus, maar ik denk niet dat het houdbaar is. Dit is geen sustainable feature.’ Is de branche klaar voor “volwassenheid” en de maatschappelijke verantwoordelijkheid? Ten Ham: ‘Het ene bedrijf is bezig te overleven, een ander ontwikkelt pas net zijn digitale strategie of zet de eerste stappen in meerdere kanalen, en weer een ander loopt juist enorm voor. Het verschilt per bedrijf. Maar ik denk dat we als sector gezamenlijk niet meer om de maatschappelijke aandacht heen kunnen.' 

Dit interview is verschenen in Twinkle Magazine 8, 2021 en geschreven door Daniël Verheij.